Elixhio Zanini (1927 – 1993)

Elixhio Zanini lindi në vitin 1927 në Rovinj. Në vitin 1948 në Pula u bë anëtar aktiv i SKOJ (Bashkimi i Rinisë Komuniste të Jugosllavisë), por pas shpalljes së ndarjes midis Titos dhe Stalinit, vendosi të tërhiqet nga veprimtaria politike, me përjashtim të punës në departamentin e kulturës dhe arsimit. Vendimi i tij për t’u larguar nga Partia Komuniste dhe për të mbetur i pavendosur në përplasjen midis Titos dhe Stalinit i kushtoi lirinë. U arrestua nga Administrata e Sigurimit Shtetëror (UDB) nga Pula në fillim të vitit 1949 në Rijekë, ku ndiqte një kurs Marksizmi për mësues. Po atë ditë u burgos në Pula, ku iu nënshtrua marrjes në pyetje. Pasi kaloi gjysmë viti në burg, u transferua në Goli Otok. U dënua me dënim administrativ prej 13 muajsh.

Pas ardhjes në Goli Otok-ut, u detyrua të punonte për ndërtimin e kampit. Menjëherë pas mbërritjes së tij, kushtet për të burgosurit u përkeqësuan. Së bashku me të burgosurit e tjerë detyrohet të bëjë punë të rënda fizike me rrahje dhe riedukim ideologjik. Pas shtatë deri në tetë muaj në kamp, Zaninit iu ofrua mundësia për të nënshkruar një deklaratë për vendosmërinë e tij drejtuar Titos në këmbim të lirimit nga kampi. Refuzuar të nënshkruajë një deklaratë të tillë, pas së cilës i është nënshtruar një trajtimi edhe më të ashpër. Vetëm kur është rrëzua nga rraskapitja ka filluar të merr punë më të lehta, si për shembull kujdesi për fidanët në ishull. Pas më shumë se dy vjet qëndrimi në ishull, në pranverën e vitit 1952 u transferua në punë gjysmë-vjeçare të detyruar për ndërtimin e një hekurudhe në Bosnje dhe Hercegovinë, ku qëndroi deri në vjeshtën e po atij viti.

Pas kthimit në Pula, jeta e tij ndryshoi përgjithmonë. Për tre vjet ishte nën mbikëqyrje të rreptë, me detyrimin për të raportuar aktivitetet e tij. Në fillim punoi si magazinier, por ndoshta falë arsimimit të tij, shumë shpejt arriti të punësohej si kontabilist. Nga viti 1959 punoi si mësues në shkollën fillore në Savudria, ku ndihmoi në rivendosjen e shoqërisë kulturore vendase italiane. Në vitet e gjashtëdhjeta kreu studimet për pedagogji, pas së cilës punoi në shkollën fillore në Bale afër Rovinjit. Vdiq në Pula në vitin 1993.