Логор за политичка реедукација 1949-1956

Голи Оток беше најголемиот логор во рамки на целиот затворски систем, каде „ибеовците“ беа затварани. За шест години од неговото постоење, низ него поминаа околу13000 луѓе, од кои 287 луѓе починаа на различни начини. Помеѓу 1949 и 1956 година, на Голи Оток имало и неколку помали логори, три за мажи и еден за жени. Југословенската тајна полиција (УДБА) го водеше логорот , принудувајќи ги уапсените да малтретираат други затвореници. Целиот систем Голи Оток се засноваше на идејата дека еден затвореник мора да ги осуди другите приврзаници на Сталин на копното и физички и вербално да ги нападне оние затвореници кои сè уште го поддржуваа Советскиот Сојуз.

На Голи Оток имаше цела фабрика за производство каде што уапсените работеа во тешки услови; каменоломи, пилани, правење мебел, вадење песок, поправки на мали бродови, производство на плочки итн. Исто така, затворените лица работеле поголем дел од денот во една од овие производствени погони и на тој начин и обезбедувале заработка на тајната полиција. Логорот беше затворен на крајот на 1956 година заедно со крајот на конфликтот со Советскиот сојуз.

Кога станува збор за специфични логори (т.н. работни места) на Голи Оток, треба да се нагласи дека во релативно краток период од 1949 до 1956 година, по објавувањето на Резолуцијата на Информбиро во 1948 година, тогашната влада за потребите на т.н. политичкото превоспитување на осудените лица (Ибеовци) го претвори изолираниот остров во таен логор. За само неколку години, на островот се подигнати и уредени разни згради во најголема тајност заради прием на осудени, додека наскоро потоа се гради и индустриска фабрика која имала повеќе функции.

Во организациониот процес на логорот, внимателно се одбрани местата каде ќе престојуваат затворениците, со цел да одговараат на самиот остров, опкружени со бодликава жица или висок ѕид; населби за нивно групно сместување индивидуални ќелии (жени), административна зграда за истражните точки и обезбедување услуги; бункери и караули за стражарите, како и површините за присилна работа (каменоломи, области за пошумување на острови, земјоделски површини), дизајнирани со простори прилагодени на посебниот островски пејзаж, но исто така строго наменети за основната функција на логорот. Сите овие простори и згради овозможија спроведување на изолиран живот, воспоставување дисциплина во логорот и спроведување на пирамидален систем на управување и надзор со цел да се обезбеди, во најголема можна мерка, основната политичка функција на логорот: политичко превоспитување на осудените лица.

Имаше четири логори на Голи Оток. Првиот логор „Стара Жица“ во периодот од 1949 до 1950 година, вториот логор „Велика Жица“ од 1950 до 1954 година и третиот логор Голоточки (Р-5 или женски логор) кој траел од 1951 до 1952 година. Сите се наоѓале над природните заливи Татиња, Вела Драга и Вела Сењ, среде неплодно место во камениот екстремитет Олина. Тој го обликувал карстниот потоп, со што се овозможило и природно место за кампување.

За разлика од другите голи логори на островот, четвртиот логор „Петрова Рупа “, кој постоел од 1950 до 1954 година, се наоѓал во внатрешноста на островот. Сепак, овој целосно изолиран логор наменет за „непоправливите Ибеовците “ беше скриен од другите логори на Голи Оток со цел да се изолира оваа група специјални членови на ибеовците од другите осуденици. Така се создаде логорот во напуштена рударска јама, која беше ископана во периодот помеѓу двете светски војни, со цел да се вршат ископувања во потрага по руда од боксит.

Треба да се нагласи дека Голи Оток беше и најголемиот логор за интернирање на вистински и наводни приврзаници на Сталин, каде беа интернирани повеќето луѓе. Сепак, тој не беше единствениот. Покрај него, имаше два логора на островот Гргур, еден за жени и еден за офицери на Југословенската армија. Покрај тоа, ибеовците биле интернирани и во затворите во Билеќа, Пожаревац, Стара Градишка, затворот на островот Угљан и во логорот Рамски рит близу границата со Романија. Како и да е, логорот на Голи Оток беше единствениот што функционираше како место за интернирање на ибеовците во текот на целиот период на конфликтот од 1949 до 1956 година. Вкупно 15.737 лица беа затворени во разни логори и затвори во Југославија под обвинение за поддршка на Сталин во тој период.