Затвор 1956-1988

Треба да се направи разлика помеѓу логорот на Голи Оток, кој беше формиран со цел „политичко превоспитување“ на ибеовците , и подоцнежниот затвор Голи Оток. Оригиналниот логор беше под директна управа на федералниот Удба, додека подоцнежниот затвор беше под јурисдикција на Република СУП (Секретаријат за внатрешни работи на Социјалистичка Република Хрватска). Самата структура и значење на подоцнежниот затвор беа различни, исто како и структурата на затворениците.

По крајот на конфликтот со Сталин, логорот беше привремено затворен, но југословенската тајна полиција заклучи дека производствениот погон на островот е премногу профитабилен за да замине. Иако во 1953 година логорот на Голи Оток (дотогаш се нарекуваше „Мермерна работилница“) беше преименуван во „Работно-поправна установа – Голи Оток“, дури по 1956 година беше затвор за деликвенти, млади возрасни, криминалци и политички затвореници.

Пропорцијата на политички затвореници меѓу затворениците на Голи Оток во периодот по 1956 година не е утврдена, но сигурно ги има. Некои од поранешните притворени во логорот Голи Оток беа осудени на дополнителни казни и беа вратени на островот по 1956 година. Покрај повратниците на ибеовци таканаречените „двомоторци“ , казните на островот ги издржаа и“, непознат број критичари на режимот, поборници за либерално-демократска или етно-националистичка политика и други прекршители на политичкиот и идеолошки поредок на комунистичка Југославија. И покрај постепената либерализација на Југославија по 1955 година, на Голи Оток имало политички затвореници до средината на 1980-тите.

Казнено-поправниот дом на Голи Оток беше затворен во 1988 година, а потоа скоро целосно опустошен. Остатоците од зградите на островот претежно датираат од времето на затворот на Голи Оток, иако има и бројни згради од времето на логорот.

Фото: Затворски згради на местото на поранешниот логор „Велика Жица“

Автор на фотографијата: Дарко Бавољак